BOEK OVER ZWARTENBERGSE MOLEN ETTEN-LEUR

Van den Wijngaart dook uit interesse in de geschiedenis van de Zwartenbergse Polder. Zijn eerste boek ging over 500 jaar Zwartenbergse Polder. ,,Dit jaar is het precies drie eeuwen geleden dat de Zwartenbergse Molen werd gebouwd en vond ik een mooie aanleiding voor een nieuw boek.”

,,In 1507 besloot Engelbrecht van Etten ‘de Zwartenberg’, toen een eiland met een open verbinding naar de zee, in te polderen. Drie sluizen werden aangelegd, maar de polder klonk in en het water kon er wel in maar niet meer uit. Dat was het begin van de Zwartenbergse Molen.”

De molen is in 1722 gebouwd voor fl. 5.794,15 plús de aanzienlijke rekening van fl. 3.150,50 van de toenmalige kroegbaas ‘voor drinkgeld’. Het polderbestuur kreeg een gloednieuwe 8-kantige riet gedekte wind-watermolen die in september ging draaien.

Het waterpeil werd zo, in een gebied van 380 ha, op peil gehouden totdat in 1888 de bliksem insloeg en de molen tot op de grond toe afbrandde. Het naastgelegen molenaarshuis, dat tevens dienst deed als café, bleef behouden. Een nieuwe molen werd gebouwd, helemaal van zwarte steen, en staat sindsdien bekend als De Zwarte Molen.
In zijn boek verhaalt hij over de overval in 1798 toen de molenaar, zijn gezin, de inwonende dienstmeid en kostganger op bed werden vastgebonden terwijl het huis werd leeggeroofd. Nog een ernstig vergrijp: in 1918 schoot Gerrit de Rijkscommies, Johannes de timmerman dood voor de molen. Een crime passionnel: Gerrit was verliefd op de vrouw van de timmerman en dat was wederzijds. Hij werd al snel gegrepen en in het molenaarshuis annex café veroordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf.
De Zwarte Molen is overigens in de loop der jaren gemotoriseerd en tussentijds in andere handen overgegaan. ,,De gemeente Etten-Leur was enige tijd eigenaar. De molen raakte in verval en werd  overgenomen door waterschap Brabantse Delta. Dat heeft hem in ere hersteld.”

Huidige molenaar Chris Baeten kan de molen nog steeds laten draaien op windkracht. ,,Als het grondwaterpeil hoog genoeg is, kan de molen 80m3 per minuut verwerken, ze kan windkracht 8 tot 9 aan. In de Tweede Wereldoorlog werd er clandestien graan gemalen. De maalstenen liggen nog op zolder.”

Afgelopen donderdag reikte Van den Wijngaart de eerste exemplaren van het boekwerk uit aan  burgemeester Miranda de Vries en loco dijkgraaf Louis van der kallen van Waterschap Brabantse Delta. Het boek werd mede mogelijk gemaakt dankzij een donatie van de Mastboom-Brosens Stichting en met medewerking van Heemkundekring Jan Uten Houte.

Tijdens de Open Monumentendagen, die als thema duurzaamheid hebben, is de molen alleen op zondag geopend voor bezoekers. Schrijver Van den Wijngaart is dan ook aanwezig.

Zwartenbergse molen foto’s: Ria de Schutter

Deel dit bericht

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Print
Email

Nu op de radio:

Actieve playlist

zaterdag 27 juli 2024

Last on air:
01:37 J-Jingle with Sweeper kort altijd nieuws altijd muziek 1 (00:05)
01:37 Cats with I'm Going Out (the Same Way I Came In) (02:16)
01:39 Gunnies with Weet Je Nog (03:02)

Now on air:

Jannes with Na Na Na

Next on air:
01:45 J-Jingle with Sweeper radio Rucphen doorstart 4 (00:03)
01:46 Madness with The Grey Day (03:28)
01:49 Gerard Palts & Trafassi with Suavemente Dans Met Mij (03:08)

Laden...

Laden

Laden…